رنگ آمیزی چوب نما و کف داخل و خارج ساختمان

 

مقدمه – اِستِین، اُپاک، رنگ و روغن

قبل از سخن گفتن از نحوه رنگ زدن چوب ابتدا بایستی با بعضی از انواع پوشش چوب آشنا شویم. در زبان فارسی کلمات زیادی برای تفکیک پوشش های گوناگون چوب نداریم ، و کلمه رنگ را تقریبا برای هر پوششی استفاده می‌کنیم. این محدودیت میتواند موجب سوء تفاهم و اشتباه گردد. به همین دلیل لازم است که در ابتدا کلمات و واژه‌هایی را تعریف کنیم. برای انجام این کار از کلمات انگلیسی کمک میگیریم.

 

اِستِین (Stain):

محلولی رنگدار یا بی‌رنگ که وارد الیاف چوب می‌شود و لایه ای مستقل بر روی سطح چوب بوجود نمی‌آورد. اِستِین ها بخاطر این خصلت خود عمدتا نیمه شفاف بوده و زیبایی طبیعی چوب را نمی‌پوشانند. اِستین را میتوان به تنهایی یا به همراه یک لاک محافظ استفاده نمود. برای نمای خارج ساختمان بهتر است از اِستِین‌ بدون لاک محافظ استفاده نمود.

 

رنگ (Paint / Coating):

محلولی رنگدار که بر روی سطح چوب یک فیلم محافظ و مستقل بوجود آورده و تمامی سطح چوب را میپوشاند، به شکلی که دیگر سطح خود چوب به چشم نمی‌آید. از کلمه رنگ همچنین استفاده می‌کنیم برای هرگونه پوشش تزیینی و یا محافظتی که بر روی چوب زده می‌شود به جز آستری.

 

اُپاک (Opaque) :

این پوششی است مابین اِستِین و رنگ. رنگدانه ها به الیاف چوب نفوذ میکنند ولی یک لایه فیلم بسیار نازک و کشسانی نیز بر روی سطح چوب به جا میگذارند. این لایه نازک و کشسانی به چوب اجازه بازی داده و ترک نمی‌خورد. این لایه همچنین با نگاه داشتن رطوبت لازم ئر ئرون چوب از ترک خوردن خود چوب نیز جلوگیری می‌کند. با آنکه اُپاک سطح چوب را کاملا می‌پوشاند، به علت نازک بودن لایه رنگ هنوز میتوان نقش و نگار طبیعی سطح چوب را مشاهده کرد.

 

روغن (Oil) :

روغن محلولی است رنگدار یا بی‌رنگ که به درون چوب نفوذ کرده و هیچ گونه فیلم و پوسته شکننده‌ای بر روی آن بجا نمیگذارد. به همین دلیل روغنها بسیار مناسب کف چوبی و مبلمان چوبی خارج ساختمان می‌باشند. روغن بر خلاف اِستِین چرب بوده و پس از جذب چیز دیگری جز روغن به درون خود راه نمیدهد. سطحی که روغن میخورد را نبایستی آستری زد، و سطحی که روغن بخورد را نمیتوان به راحتی اِستِین یا رنگ زد.

 

فام رنگ (Color Shade) :

در اینجا کلمه “فام رنگ” را برای طیف رنگی پوشش استفاده میکنیم. فام رنگ میتواند سیاه، سفید، قهوه‌ای و هزاران رنگ گوناگون دیگر باشد.

 

رنگ زدن (Painting / Coating):

زدن پوشش محافظتی بر روی چوب. این پوشش محافظتی می‌تواند رنگ، روغن، اِستِین و غیره باشد.

 

چوب نما را چگونه رنگ آمیزی کنیم؟

چوب نَما (کِلَدینگ / Cladding) معمولا برای بیرون خانه استفاده میشود، ولی در داخل خانه نیز پیدا میشود (پَنِلینگ / Paneling). چوب نَما معمولا افقی یا عمودی نصب می‌گردد. برای نما از انواع و اقسام چوب استفاده میگردد، از جمله چوب کاج (پاین)، زبان گنجشک یا وَن (اَش)، سدار، صنوبر، بلوط، راش و غیره. نوع چوب میتواند طبیعی و معمولی، چوب گداخته یا به اصطلاح ترمووود و یا چوب اشباع شده باشد. بسته به نوع چوب و فینیش نهایی مورد نظر، نوع رنگ و آماده کردن کار متفاوت خواهد بود، ولی به هر حال دستورالعمل های زیر برای همه نوع رنگ زدن مفید و مناسب می‌باشد.

 

رنگ آمیزی چوب نما

برای هر گونه کار رنگ آمیزی، آماده کردن زیرکار مهمترین قسمت کار بوده و مسلما بسته به نوع زیر کار متفاوت میباشد.

 

رنگ آمیزی چوب نو – چوب ترمووود

کار با چوب گداخته یا ترمووود نو شاید ساده‌ترین باشد. چوب گداخته را بهتر است هرچه سریعتر آستری زده و سپس روی آن یک دست رنگ رویه اعمال نمود. پس از نصب چوب بر روی نما دست دوم کار زده میشود. البته هر دو لایه رنگ را میتوان از همان ابتدا و قبل از نصب نیز اعمال نمود، ولی بخاطر داشته باشید که بایستی تمام نقاطی که الوار چوب بریده یا پیچ میشوند را دوباره بخوبی با رنگ سیراب کرد. حسن زدن دست آخر رنگ بر روی کار این است که پس از انجام لکه گیری های احتمالی (رنگ زدن به محل پیچ ها و الوارهای بریده شده)، رنگ نهایی دوباره کاملا یکدست، زیبا و یکپارچه می‌گردد.

 

رنگ آمیزی چوب نو – چوب عادی یا اشباع شده

چوب عادی یا به اصطلاح نَرّاد، بسته به نوع چوب، ضخامت و عمر آن، امکان ترک خوردن و نیز بیرون دادن صمغ از گره های چوب را دارد. بهترین میزان رطوبت چوب قبل از رنگ زدن بین 14 تا حداکثر 20 درصد میباشد. رطوبت چوب را میتوان با یک رطوبت سنج الکترونیکی اندازه گرفت. قبل از شروع رنگرزی، سطح چوب را میتوان سمباده زد. در صورت سمباده زدن حتما خاک سمباده را از سطح چوب پاک نمایید. روزنه‌های گره‌های چوب را با ماده مخصوص این کار مسدود کنید تا صمغی نتواند از آن خارج شده و رنگ را خراب کند. ترکهای چوب را با بتونه مخصوص و همرنگ چوب تعمیر کنید و پس از خشک شدن سمباده بزنید. نهایتا تمام سطوح را با یک برس نرم مو کوتاه و یا دستمال نرمدار تمیز کنید. چوب اکنون آماده آستری خوردن و سپس رنگرزی میباشد.

 

رنگ آمیزی چوبی که قبلا رنگ یا روغن خورده است

سطوحی که قبلا روغن خورده اند برای رنگ زدن مناسب نمیباشند. این سطوح بایستی یا دوباره روغن بخورند و یا در صورت تمایل به رنگ زدن آنها، تمام سطوح روغن خورده بایستی کاملا سمباده بخورند تا دوباره به چوب خام رسیده شود. زدن آستری پایه روغن به سطوحی که قبلا روغن خورده‌اند میتواند به جذب شدن رنگ جدید کمک کند. بهتر است سطوحی که قبلا روغن خورده‌اند را با رنگ پایه حلال (پایه روغن) رنگ آمیزی کنید. سطوحی که قبلا رنگ شده اند را بایستی ابتدا آزمایش کرد و اگر رنگ قبلی خوب و مستحکم نمیباشد بایستی آنرا کاملا از سطح چوب تراشیده و پاک نمایید. برای این آزمایش با یک کاتِر (تیغ) چند خط روی رنگ چوب بکشید. اگر پوشش رنگ بریده شده لبه برداشت یا لایه رنگ شکست، آن لایه قدیمی رنگ مستحکم نبوده و بایستی کاملا برداشته شود. برای اینکار میتوانید از کاردک مخصوص این کار استفاده کنید و احیانا از محلول رنگبر نیز استفاده نمایید. میخ و پیچ‌های احتمالی را بیرون بکشید و محل سوراخها را از زنگ آهن احتمالی پاک کنید. سوراخها و ترکهای احتمالی را با بتونه چوب تعمیر کنید. سپس سطوح را سمباده بزنید. سطوحی که رنگ مستحکم و سالم دارند را نیز سمباده بزنید تا سطح آنها مات شود. سپس تمام سطوح را ابتدا با یک فرچه و سپس با یک دستمال نمدار تمیز کنید. توجه فرمایید که سطوحی که قبلا رنگ خورده‌اند توانایی پذیرش اِستِین ندارند و در صورت تمایل به زدن اِستِین، تمامی لایه رنگ قبلی بایستی کاملا از سطح چوب پاک گردد.

 

رنگرزی چوب لطمه خورده یا کپرگ / قارچ / خزه زده

چوب بایستی خشک و سالم و مستحکم باشد. اگر قسمتی از چوب لطمه خورده است، آنرا تعویض کنید. اگر بر روی سطح چوب قارچ و کپرگ رشد کرده، آنرا ابتدا با ماده مخصوص شوینده بشویید تا ریشه این قارچ و کپرگ در عمق چوب از بین برود. سپس سطح چوب را کاملا آب بکشید، خشک کنید و سمباده بزنید. دقت کنید که چوب خیس را نمیتوان و نباید رنگ زد. رطوبت چوب قبل از رنگ زدن بایستی زیر 20% باشد.

 

نکات مشترک و مهم رنگرزی

پس از آماده کردن زیر کار، سطوح تمیز شده را ابتدا آستری و پس از خشک شدن دو دست رنگ رویه بزنید. در صورتی که از رنگ نیمه شفاف استفاده میکنید (اِستِین)، از آستری مخصوص این کار که بیرنگ میباشد استفاده کنید. مسلما رنگ نیمه شفاف را تنها میتوان بر روی سطوحی اعمال کرد که یا تاکنون رنگ نخورده اند یا قبلا هم رنگ نیمه شفاف خورده اند. چنانچه سطح چوب قبلا اِستِین خورده است، رنگ نیمه شفاف جدید را یک پرده تیره تر انتخاب کنید تا نتیجه نهایی یکدست تر بشود. سطوحی که قبلا رنگ نیمه شفاف یا اِستِین خورده اند را همیشه نمیتوان رنگ پوشاننده زد. همیشه قبل از رنگرزی در یک گوشه و مکانی کوچک آزمایش نمایید تا مطمئن شوید که پوشش جدید پس از خشک شدن استحکام و چسبندگی لازم را خواهد داشت. در صورتیکه رنگ پوششی جدید نتواند بر روی چوب اِستِین خورده به خوبی و با استحکام بنشیند، بایستی تمام سطوح اِستِین خورده را ابتدا کاملا سمباده زده و پاک نمود. به این امر بسیار دقت کنید که انتهای الوارها، بالا، پایین و گوشه‌ها و همچنین گوشه چوبهای همجوار کاملا رنگ بخورند. هنگام رنگرزی همیشه از حرکت بلند دست استفاده کنید (تکه تکه و کوتاه رنگ نزنید) و رنگ را خیس در خیس اعمال کنید. هیچگاه رنگرزی را وسط کار متوقف نکنید، بلکه همیشه تا انتهای یک الوار بروید. در صورت نیاز به توقف کار (مثلا برای جابجایی نردبان یا استراحت) کار را در تقاطع الوارها، انتهای یک الوار، یا در گوشه ها ختم کنید. بهترین ابزار برای رنگ زدن چوب به ترتیب قلم مو، غلطک و اسپری میباشد. بعضی از تنظیف برای رنگ زدن استفاده میکنند، ولی رنگ زدن با تنظیف، بر خلاف ساده به نظر آمدن، تمرین و دقت بسیار زیادی میخواهد. میزان رنگ و فشار وارده بر تنظیف بسیار مهم میباشد. رنگ بایستی همیشه به میزان سیر کننده ولی با لایه‌ای بسیار نازک بر روی چوب بنشیند. کنترل این میزان با استفاده از تنظیف کار ساده ای نیست. استفاده از قلم مو، غلطک یا اسپری این کار را بسیار ساده تر میکند. قلم مو رنگ را به اعماق الیاف چوب نیز وارد کرده و بهترین نتیجه را خلق میکند. به خاطر داشته باشید که رنگ را بایستی در جهت الیاف چوب بزنید و نه عمود بر آن. بهترین نوع قلم مو برای رنگ چوب، بخصوص برای رنگهای پایه آب، قلم موهایی با موی مصنوعی میباشند. همیشه از بهترین نوع قلم مو استفاده کنید. رنگ گرانقیمت و از آن مهم تر وقت گرانبها و زحمت خود را با استفاده از ابزار بد و نادرست به هدر ندهید. ابزار خوب نتیجه کار را عالی کرده و انجام کار را ساده تر و لذتبخش‌تر می‌نماید. رنگ را در سایه و در عدم وزش باد بزنید تا لایه های رنگ قبل از خشک شدن بتوانند به راحتی بر روی سطح چوب بنشینند و یکدست شوند. در غیر این صورت ممکن است خطوط قلم مو را بتوان بر روی سطوح رنگ خورده مشاهده کرد. البته خطوط بسیار نازک و کم عمق طبیعی بوده و به راحتی قابل دیدن نمیباشند. در صورت گرم بودن بسیار زیاد هوا و خشک شدن سریع رنگ، دست اول رنگ را میتوانید تا حداکثر 10% رقیق کنید. آستری را نبایستی رقیق کرد.

 

از چه رنگی بایستی استفاده کرد

چوب نما را میتوان با انواع و اقسام رنگهای مناسب رنگ آمیزی کرد، از جمله رنگ نیمه شفاف اِستِین، یا رنگ اُپاک یا رنگ کاملا پوشاننده. این انتخاب بستگی به این دارد که شما چگونه نمایی میخواهید و کار در چگونه آب و هوایی قرار دارد. این بسیار مهم است که شما قبل از انتخاب خود با فروشنده متخصص رنگ مشورت کنید تا شما را در انتخاب محصول درست یاری دهد. مشاورین ما همیشه آماده راهنمایی و پاسخگویی به سوالات شما هستند.